W świecie programowania, w którym od dekad dominują języki takie jak C, C++ czy bardziej współczesny Rust, pojawienie się Zig może wydawać się kolejną niszową ciekawostką. Jednak nic bardziej mylnego – Zig to język programowania, który ma realną szansę zrewolucjonizować sposób, w jaki piszemy niskopoziomowe oprogramowanie. Został zaprojektowany z myślą o prostocie, wydajności i przewidywalności – trzech filarach, które od zawsze były fundamentem dobrze zaprojektowanych języków systemowych.

Co to jest Zig?

Zig to statycznie typowany język programowania kompilowany do kodu maszynowego, zaprojektowany jako nowoczesna alternatywa dla języka C. Jego głównym twórcą jest Andrew Kelley, który rozpoczął pracę nad Zigiem w 2015 roku. Język ten zyskuje na popularności, szczególnie wśród twórców systemów operacyjnych, emulatorów, silników gier i narzędzi niskopoziomowych.

Zig nie jest językiem wysokiego poziomu – jego celem nie jest konkurowanie z Pythonem czy JavaScriptem. Zamiast tego skupia się na dostarczeniu narzędzia, które daje programiście pełną kontrolę nad tym, co dzieje się „pod maską”, ale bez pułapek i nieprzewidywalności znanych z języka C.

Dlaczego Zig?

Zig ma kilka cech, które czynią go wyjątkowym:

1. Brak nieprzewidywalności

W odróżnieniu od C, Zig nie pozwala na niezdefiniowane zachowanie. Oznacza to, że kompilator nie „zgaduje”, co miałeś na myśli – jeśli zrobisz coś niedozwolonego, Zig cię o tym poinformuje. To ogromny krok naprzód w kwestii bezpieczeństwa i niezawodności kodu.

2. Bez garbage collectora

Zig nie posiada garbage collectora. Zarządzanie pamięcią odbywa się ręcznie, jak w C. Co ważne, Zig daje programiście narzędzia do lepszego zarządzania zasobami, jak alokatory pamięci, które można konfigurować i przekazywać w kodzie.

3. Przenośność

Zig został zaprojektowany z myślą o przenośności. Wspiera wiele architektur i systemów operacyjnych, a jego kompilator ma wbudowane narzędzia do cross-compilacji. Oznacza to, że bez instalowania zewnętrznych narzędzi możesz kompilować kod Zig na ARM z poziomu systemu x86, lub odwrotnie.

4. Integracja z C

Zig potrafi bezpośrednio kompilować kod C, jak również korzystać z bibliotek C bez konieczności pisania wrapperów. Można powiedzieć, że Zig to również nowoczesny kompilator C.

5. Czytelność kodu

Zig został zaprojektowany z myślą o prostocie składni. Nie znajdziesz w nim nadmiaru słów kluczowych, niepotrzebnych dekoratorów czy magicznych makr. To język, który wymusza pisanie kodu w sposób jasny i czytelny.

Przykład prostego programu w Zig

const std = @import("std");

pub fn main() void {
    const stdout = std.io.getStdOut().writer();
    _ = stdout.print("Witaj w świecie Zig!\n", .{});
}

Ten prosty program pokazuje jedną z filozofii Zig – eksplicytność. Nawet standardowy strumień wyjściowy trzeba wywołać ręcznie, co daje programiście pełną kontrolę nad tym, co się dzieje.

Porównanie Zig z C i Rustem

Cecha	Zig	C	Rust
Bezpieczna składnia	✅	❌	✅
Kontrola pamięci	Ręczna	Ręczna	System typów i borrow checker
Garbage collector	❌	❌	❌
Przenośność	✅	✅	✅
Wbudowana cross-kompilacja	✅	❌	❌
Krzywa uczenia się	Łagodna	Średnia	Stroma

Jak widać, Zig znajduje się niejako pomiędzy C a Rustem – oferuje większe bezpieczeństwo niż C, ale bez złożoności i barier wejścia znanych z Rusta.

Kiedy warto użyć Zig?

Zig świetnie sprawdzi się w projektach, gdzie kluczowe są:

• Wydajność i niskie zużycie zasobów
• Pełna kontrola nad kodem maszynowym
• Bezpieczeństwo i stabilność działania
• Praca w środowiskach z ograniczonymi zasobami (np. embedded, OS development)

To język idealny do tworzenia systemów operacyjnych, emulatorów, bibliotek C, narzędzi CLI czy sterowników sprzętu.

Podsumowanie

Zig to świeży powiew w świecie języków systemowych. Choć jeszcze nie tak dojrzały jak C czy Rust, to już teraz oferuje wiele atutów, które mogą przekonać niejednego programistę do jego nauki. Jeśli szukasz języka, który daje Ci pełną kontrolę, a jednocześnie eliminuje niektóre największe bolączki C – Zig może być właśnie tym, czego potrzebujesz.